Đăk Lăk: Triển vọng từ các mô hình trồng tiêu bền vững

, Trồng và Chăm sóc Tiêu, 13

Sự phát triển ồ ạt của cây tiêu trong những năm qua không chỉ phá vỡ quy hoạch của Tỉnh mà còn dễ dẫn đến tình trạng cây tiêu bị dịch bệnh chết hàng loạt, gây thiệt hại đến kinh tế người dân. Chính vì vậy, việc triển khai thực hiện các mô hình sản xuất tiêu bền vững đang là một trong những giải pháp hiệu quả nâng cao giá trị cây tiêu cần được nhân rộng.

Vườn tiêu ở xã Ea Bhôk (huyện Cư Kuin)cho năng suất cao và ổn định nhờ áp dụng kỹ thuật chăm sóc theo hướng bền vững.

Vườn tiêu ở xã Ea Bhôk (Cư Kuin) cho năng suất cao và ổn định nhờ áp dụng kỹ thuật chăm sóc theo hướng bền vững.

Những năm gần đây, do giá tiêu hạt trên thị trường luôn ở mức cao nên nhiều hộ nông dân đổ xô trồng tiêu, khiến diện tích loại cây này trong Tỉnh không ngừng tăng nhanh. Nếu như năm 2005 toàn Tỉnh mới chỉ có 3.567 ha tiêu thì đến nay đã tăng lên 11.000 ha (vượt trên 6.000 ha so với quy hoạch), sản lượng đạt gần 20.000 tấn/vụ. Mặc dù là loại cây trồng có khả năng thích ứng với nhiều vùng đất và nhu cầu nước tưới ít hơn cà phê, vụ thu hoạch hoàn toàn trong mùa khô, nhưng do yêu cầu kỹ thuật chăm sóc đối với cây tiêu khá cao, vốn đầu tư lớn, nên việc mở rộng diện tích tiêu không theo quy hoạch và chăm sóc không hợp lý rất dễ khiến cây tiêu bị nhiễm bệnh chết.

Ông Huỳnh Quốc Thích, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Đăk Lăk cho biết, từ việc phát triển ồ ạt cây tiêu đã và đang kéo theo nhiều hệ lụy: Người dân phá bỏ nhiều diện tích cây trồng khác như cà phê, điều, cao su, cây ăn quả… để trồng tiêu. Thêm vào đó, khi chuyển sang trồng tiêu, người dân thường thiếu chú trọng khâu cải tạo đất, xử lý mầm bệnh. Phần lớn diện tích tiêu trong Tỉnh đều được trồng chủ yếu trên trụ chết, chưa chú trọng đến cây che bóng cho tiêu. Phân hóa học được bón với liều lượng cao, mất cân đối, lại ít quan tâm đến phân hữu cơ và chế phẩm sinh học cho cây tiêu, chính vì vậy tình hình sâu, bệnh hại trên cây tiêu phát triển mạnh, chưa có biện pháp hữu hiệu để khắc phục. Qua theo dõi của Chi cục BVTV, tính từ năm 2008 đến nay, tổng diện tích tiêu bị bệnh héo chết nhanh và vàng lá chết chậm là gần 680 ha với tỷ lệ hại từ 5-20%, diện tích bị nhiễm tuyến trùng là 580 ha.

Để cải thiện tính bền vững trong quá trình sản xuất cây tiêu, năm 2011 Viện KHKT Nông – Lâm nghiệp Tây Nguyên phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Tỉnh tiến hành khảo sát xây dựng mô hình trình diễn trồng tiêu theo hướng bền vững tại phường Tân Bình (thị xã Buôn Hồ) và xã Ea Bhôk (huyện Cư Kuin) trên diện tích 5,3 ha, gồm 20 hộ tham gia mô hình trồng tiêu trên trụ cây sống. Kết quả cho thấy, năng suất tiêu từ các mô hình này cao hơn sản xuất đại trà từ 20,2 – 25,0 % (so sánh tại các vùng xây dựng mô hình). Tiếp tục đến năm 2012, Tổ chức Phát triển Hà Lan (SNV), tổ chức Sáng kiến Thương mại Bền vững (IDH), Công ty thu mua Euroma phối hợp với Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu 2-9 (Simexco Dak Lak) đã hỗ trợ triển khai thực hiện Dự án “Phát triển chuỗi cung ứng tiêu bền vững”. Dự án được triển khai tại xã Quảng Tiến (huyện Cư M’gar), xã Ea Tân (huyện Krông Năng), phường Thống Nhất (thị xã Buôn Hồ) với sự tham gia của 500 hộ dân, diện tích tiêu được chứng nhận là 411 ha, sản lượng 777 tấn, sản lượng thu mua 336 tấn (theo chứng nhận Rainforest Alliance)… Từ việc triển khai thực hiện các mô hình sản xuất tiêu bền vững, nhiều hội, đoàn thể và đơn vị chức năng địa phương trong Tỉnh đã có cơ sở để tổ chức cho hội viên tham quan các vườn tiêu hiệu quả trên địa bàn; đồng thời mở các lớp tập huấn hướng dẫn về kỹ thuật trồng tiêu hiệu quả theo hướng bền vững để bà con nông dân áp dụng. Từ đó những kinh nghiệm, kiến thức, kỹ thuật để chăm sóc cây tiêu đạt chất lượng cao đã được nhiều nông dân chia sẻ với nhau và mô hình này ngày càng nhân rộng.

Vườn tiêu của gia đình ông Trần Văn Tam ở xã Quảng Tiến, huyện Cư M’gar được áp dụng kỹ thuật chăm sóc theo hướng bền vững (theo Dự án Phát triển chuỗi cung ứng tiêu bền vững) từ hơn 2 năm nay. So với các vườn tiêu trồng theo phương thức truyền thống thì vườn tiêu gia đình ông có nhiều khác biệt như ít bị sâu bệnh, lá tiêu dày và xanh hơn, đặc biệt là đã hạn chế được dịch bệnh chết nhanh, chết chậm. Ông Tam cho biết, quy trình chăm sóc vườn tiêu bằng phương pháp sinh học khá đơn giản, chỉ sử dụng toàn phân xanh, phân chuồng ủ hoai, phân hữu cơ vi sinh để bón cho cây khi mới trồng. Khi tiêu cho trái thì bón thêm một ít phân vô cơ để hỗ trợ cây nuôi trái. Nhờ vậy với 1 ha tiêu kinh doanh, gia đình ông thu hoạch trung bình khoảng 6 tấn tiêu hạt, thu lãi trên 900 triệu đồng/năm, cao hơn các hộ trồng đại trà khác trong xã từ 1 – 2 tấn/ha.

Ông Huỳnh Quốc Thích cho hay: Đối với việc thực hiện các mô hình sản xuất tiêu bền vững thì nông dân được hỗ trợ tập huấn chuyển giao kỹ thuật canh tác tiêu bền vững, phương pháp thu hoạch, phơi sấy, bảo quản hồ tiêu và an toàn vệ sinh lao động. Đồng thời, được cấp phát và hướng dẫn sổ ghi chép nhật ký nông hộ, giúp nông dân chủ động hơn trong các khâu kỹ thuật, biết hạch toán chi phí trong sản xuất; được hỗ trợ mua tủ đựng thuốc BVTV, kinh phí đào hố để thu gom rác, nhất là bao bì thuốc BVTV nhằm bảo vệ môi trường, sức khỏe người lao động. Nhờ vậy, từ chỗ sản xuất tiêu theo kinh nghiệm là chính, nông dân đã biết hạn chế sử dụng phân bón hóa học, chú trọng dùng phân hữu cơ vi sinh, tạo hệ thống thoát nước, trồng cây che bóng, chắn gió và sử dụng các loại thuốc BVTV trong danh mục được khuyến cáo để phòng bệnh cho tiêu định kỳ nên vườn cây phát triển tốt, tăng năng suất. Không chỉ được chuyển giao kỹ thuật sản xuất tiêu bền vững, các hộ tham gia mô hình còn được doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm với giá cao hơn thị trường từ 2 – 4%. Đây cũng được xem là một trong những mô hình điểm thực hiện mối liên kết “4 nhà“ tạo ra vùng sản xuất nguyên liệu chất lượng cao, bền vững gắn với doanh nghiệp thu mua, chế biến và tiêu thụ ổn định.

Báo Giá cà phê qua điện thoại
13 Phản hồiGửi phản hồi mới
  1. Em trồng tiêu được 5 tháng phun phân bón lá có được ko? Bón lót thì em có bón phân bò rồi.
    Cho em hỏi phân bón là là phân hóa học hay phân vi sinh.

    • Chào bạn. Trồng tiêu theo hướng an toàn thì nên dùng phân vi sinh. Bạn mua biogel và biosol về bón liền cho tiêu nhanh phát nhé, chào bạn.

  2. Em xin ý kiến. Phân chuồng đã được ủ tricoderma bón cho tiêu mới trồng lượng khoảng bao nhiêu thì vừa, một năm bón mấy lần, bón có cần lấp gốc không?

  3. Em mới trồng tiêu nên cần mọi người tư vấn giúp. Em trồng trụ cây chết (trụ lõi đỏ), đất trồng hơi đá, thoát nước tốt, vùng hơi cao. Tiêu cảm giác hơi chậm lớn vì có đá nhiều. Em có cần bón thêm phân chuồng rồi lấp không. Khi nào thì nên lấp đất vào gốc. Nghe những người đã trồng nói ko nên lấp gốc chờ đôn hãy lấp gốc hàng năm, phân bò đã bón lót thì chờ đôn hãy bón thêm phân chuồng. Tiêu trồng cao được khoảng 50cm nhưng không đều. Xin ý kiến cộng đồng

  4. Chào bạn @chong. Phân chuồng bạn đã ủ kỹ và có bổ sung nấm đối kháng thì bón cho tiêu càng nhiều càng tốt. Nhưng tiêu bạn vừa trồng mới, bạn có thể bón lót từ khoảng 5kg trên một hố là đủ vì tiêu con chưa ăn nhiều. Số lượng phân bạn có thì bạn hãy ủ cho thật kỹ để khi đôn bạn tập trung bỏ nhiều hơn. Một năm bạn có thể bón 2 hoặc 3 lượt tùy. Tiêu con bạn cần dùng phân thuốc sinh học phun thì tốt hơn vì tiêu con rất mẫn cảm với thuốc lắm đấy. Phân chuồng bón thì phải lấp kỹ chứ. Thân chào bạn. Chúc bạn thành công.

  5. Thưa chú. Tiêu non có cần bón vô cơ và phân bón lá không chú. Cháu mới trồng nên chưa có kinh nghiệm mấy. Cháu xin cám ơn.

    • Tiêu con chưa có nhu cầu cao như tiêu tơ hay tiêu kinh doanh nên không cần lo lắng. Nhưng phải xem xét bạn đã bón lót như thế nào? vì sao cần dùng phân vô cơ, phân bón lá, loại gì…? Không nói chung chung được mà phải cụ thể bạn à.

  6. Chào gia đình Giatieu! Mình ở Krông Năng. Mình có trồng tiêu lươn trên cây Ngúc Ngác. Hiện tiêu lươn lên được gần 1m. Nghe nói tiêu lươn siêng buộc dây sẽ nhanh ra ác hơn đúng không ạ? Và đến khi ác ra như thế nào là đôn được?

    • Chào bạn @Thanh Duc !
      Bạn bận tâm làm cành ra nhiều hay bao nhiêu ác làm gì. Khi tiêu lươn ra tay ác được vài nhánh và giàn lá ở dưới tay ác đó già hơi vàng vàng là tiến hành vặt lá đợi cho khô chỗ cuống lá là đôn tiêu xuống đất. Tiêu lươn ra cành ác nhiều mà dây tiêu còn non không đôn được, dây tiêu ra mấy cành ác mà để dây tiêu già quá cũng dở.
      Góp ý cho bạn kham khảo nhé.

  7. Chào mọi người mình cũng đang muốn trông tiêu theo kiểu bền vững những chưa biết nên chọn loại cấy sống nào cho hiệu quả. Mọi người ai đã làm thành công xin tư vấn giùm mình nhé. Hiện tại thì mình đã trông tiêu trên trụ xi măng rồi những do bệnh tận chết gần hết rồi. Cảm ơn mọi người trước nhé !

    • Chào bạn. Bạn có thể sử dụng cây muồng đen, cây gòn, cây lồng mứt, cây keo để làm cọc sống cho tiêu nhé. Nhà tôi thì đang sử dụng cây gòn và lồng mứt, còn cây muồng đen thì chổ tôi không thấy ai trồng nhưng hiệu quả cũng cao. Mỗi loài có mỗi ưu nhược điểm khác nhau tuỳ từng vùng thôi bạn. Bạn cứ thấy xung quanh khu vực bạn ở họ trồng cây gì nhiều nhất thì mình trồng theo. Nếu tiêu bệnh chết muốn trồng lại bạn phải xử lý hố cẩn thận trước khi trồng, nhớ xem thêm trên diễn đàn trong mục Trồng và chăm sóc tiêu để học hỏi thêm. Chào bạn. Thân.

  8. Chào mọi người, cho mình hỏi cách trồng cây lồng mức sau khi đánh từ rừng về mình trồng vào mùa mưa rất hay chết, vậy có cách nào sử lý để tỉ lệ sống cao không. Chỗ mình lồng mứt đánh về đã to bằng cổ tay rồi, vậy nếu sống thì 2 tháng sau có thể trồng tiêu cho bám một nửa vào trụ sống có được ko. Cảm ơn mọi người…

    • Thường thì người ta đánh cây lồng mức vào mùa khô thôi, bạn đánh vào mùa mưa thì cây chết là đúng rồi. Nếu bạn trồng cây đủ to để tiêu có thể bám thì bạn có thể trồng tiêu ngay còn lồng mức hơi nhỏ thì để năm sau hãy trồng.

Gửi phản hồi mới

(?)